نحوه گذاشتن لگن بهداشتی (PIP) زیر بیمار
مقدمه
در محیط‌های درمانی مانند بیمارستان‌ها، خانه‌های سالمندان یا در مراقبت‌های خانگی، بسیاری از بیماران به دلیل ناتوانی در حرکت یا شرایط خاص جسمی قادر به استفاده از سرویس بهداشتی به‌صورت مستقل نیستند. در چنین شرایطی، استفاده از لگن بهداشتی (که در اصطلاح پرستاری به آن “PIP” نیز گفته می‌شود) یکی از روش‌های رایج برای تأمین نیازهای دفع بیمار است.
استفاده صحیح از لگن بهداشتی، هم از لحاظ راحتی و حفظ کرامت بیمار مهم است و هم از نظر پیشگیری از بروز عفونت‌ها، زخم فشاری، یا آسیب‌های اسکلتی عضلانی برای بیمار و پرستار.
وسایل مورد نیاز:
قبل از شروع فرآیند، اطمینان حاصل کنید که وسایل زیر در دسترس هستند:
- لگن بهداشتی تمیز و خشک
- دستکش یکبار مصرف
- پیش‌بند برای پرستار (در صورت نیاز)
- دستمال مرطوب یا پارچه برای پاک‌سازی پوست بیمار
- زیرانداز یکبار مصرف (چسب‌دار یا ساده)
- آب و صابون یا ضدعفونی‌کننده
- دستمال خشک یا حوله تمیز
- کیسه زباله مخصوص مواد آلوده
- محلول ضدعفونی‌کننده برای لگن (در صورت استفاده مجدد)
آماده‌سازی بیمار:
ارتباط مؤثر با بیمار:
قبل از انجام هر کاری، با بیمار صحبت کرده و او را از آنچه قرار است انجام شود آگاه کنید. حفظ احترام و کرامت بیمار بسیار مهم است. مثلاً بگویید:
«می‌خوام لگن زیرتون بذارم تا راحت باشید. اگه آماده‌اید، شروع کنم؟»
ایجاد حریم خصوصی:
پرده‌ی اطراف تخت را بکشید یا در را ببندید تا بیمار احساس راحتی و امنیت کند.
شستن دست‌ها و پوشیدن دستکش:
قبل از تماس با بیمار، دست‌ها را طبق اصول بهداشتی بشویید و دستکش تمیز بپوشید.
مراحل انجام کار:
۱. قرار دادن زیرانداز بهداشتی
- زیرانداز را به‌گونه‌ای زیر لگن و ناحیه پایین تنه بیمار قرار دهید که در صورت نشت، از آلوده شدن تخت جلوگیری شود.
- زیرانداز باید جاذب و دارای سطح ضد رطوبت باشد.
۲. تغییر وضعیت بیمار
- برای قرار دادن لگن، بیمار باید به پهلو برگردد:
- اگر بیمار توانایی حرکت دارد، از او بخواهید به پهلو بچرخد و پاهایش را کمی جمع کند.
- اگر بیمار ناتوان است، با استفاده از تکنیک‌های مناسب جابه‌جایی، به آرامی او را به پهلو بچرخانید (ترجیحاً به سمت پرستار).
۳. قرار دادن لگن
- لگن را با یک دست گرفته و از سمت پشت به زیر باسن بیمار هدایت کنید.
- لبه‌ی باریک‌تر لگن به سمت پاها و لبه‌ی پهن‌تر به سمت سر بیمار باشد.
- لگن را در جای مناسب طوری قرار دهید که کاملاً زیر ناحیه تناسلی و مقعد قرار گیرد.
- سپس به آرامی بیمار را به حالت طاق‌باز برگردانید، به‌گونه‌ای که لگن زیر او در محل مناسب قرار گیرد.
۴. اطمینان از راحتی بیمار
- اطمینان حاصل کنید که لگن بیمار را اذیت نمی‌کند و در وضعیت مناسبی قرار دارد.
- در صورت نیاز، بالش اضافی برای پشت یا زانوهای بیمار قرار دهید.
- به بیمار زمان و آرامش کافی بدهید تا عمل دفع را انجام دهد.
پس از اتمام کار:
۱. کمک به بیمار برای بلند شدن از روی لگن
- پس از اطمینان از اتمام عمل دفع، بیمار را دوباره به پهلو بچرخانید.
- به‌آرامی لگن را از زیر بیمار بیرون بیاورید و محتویات آن را به‌درستی در توالت تخلیه کنید.
- لگن را با مواد مناسب ضدعفونی کنید یا در صورت یکبار مصرف بودن، دور بیندازید.
۲. پاک‌سازی و بهداشت
- ناحیه تناسلی و مقعد بیمار را به‌آرامی با دستمال مرطوب یا پارچه تمیز و آب ولرم پاک کنید.
- پوست بیمار را خشک کرده و از کرم محافظتی (در صورت نیاز) استفاده کنید تا از زخم بستر پیشگیری شود.
۳. تعویض زیرانداز و مرتب‌سازی تخت
- زیرانداز را دور بیندازید و ملحفه یا ملافه‌ی تخت را بررسی کرده و در صورت نیاز تعویض کنید.
- همه وسایل مصرف‌شده را در کیسه زباله بیندازید و دستکش‌ها را درآورده و دست‌ها را مجدد بشویید.
نکات مهم ایمنی و بهداشتی
- از تماس مستقیم با ادرار یا مدفوع جلوگیری کنید و از تجهیزات حفاظتی استفاده کنید.
- به‌هیچ‌وجه بیمار را در حالت نامتعادل یا ناراحت رها نکنید.
- در صورت بروز زخم، قرمزی پوست، یا درد هنگام نشستن روی لگن، پزشک یا پرستار ارشد را مطلع کنید.
- لگن‌های چندبار مصرف باید طبق پروتکل مرکز درمانی ضدعفونی شوند.
نتیجه‌گیری
گذاشتن لگن بهداشتی زیر بیمار یکی از فرآیندهای مهم در مراقبت‌های پرستاری است که نیاز به دقت، توجه به بهداشت و رعایت کرامت انسانی دارد. پرستار یا مراقب باید با مهارت و همدلی این کار را انجام دهد تا هم از بروز مشکلات جسمی برای بیمار جلوگیری شود و هم از نظر روحی احساس امنیت و احترام داشته باشد.
